Astragal

Astragal to nazwa charakterystycznej kubistycznej kości stopy krowy, świni, owcy czy kozy, Pośród odnajdowanych w czasie badań wykopaliskowych licznych kości zwierzęcych, które zwykle są pozostałościami po kosumpcji, zajmują szczególne miejsce. Ze względu na swój kształt, już od czasów starożytnej Grecji często wykorzystywano je w rytuałach magicznych oraz grach. Wiadomo, że w podobny sposób korzystano z nich również na terenie Indii, Bliskiego Wschodu i Egiptu. W zależności od szerokości geograficznej i czasu forma i zasady zabawy astragalami różniły się. Njprostsza polegała na zgadywaniu czy przciwnik ukrywa w dłoniach parzystą czy nie parzystą liczbę kości. W Grecji wyrzucano kości w górę i starano się je złapać zewnętrzną stroną dłoni. Często, tak jak do tej pory w Turcji, rzucano koścmi z określonej odległości do dołka lub wybijanie kostką kostek przeciwnika z narysowanego na ziemi okręgu, co przypomina zabawę drewnianymi i szklanymi kulami. Najpopularniejszą formą, zwłaszcza wśród dorosłych, była jednak gra w kości podobna do znanej nam dzisiaj. Każdej płaszczyźnie odpowiadała konkretna liczba punktów, które częst zaznaczano poprzez nacięcia lub nawiercone niewielkie dziurki. Warto dodać, że niektóre, najmniejsze kości z przewierconym otworem interpretowane są jako tzw. "'hetki" służące do zapinania odzieży. Astragale mogły być przystosowywane do użycia w grze zarówno przez rzemieślnika jak i zwykłego mieszkańca ponieważ był to materiał powszechnie dostępny i prosty w obróbce. Prezentowany astragal, posiada jeden nawiercony niewielki otwór. Literatura: M. Marcinkowski, "Zabawki dzieci elbląskich. Prezentacja zbioru z badań wykopaliskowych" U. Sieńkowska, "Astragale i frygi", http://staremiastoelblag-mah.blogspot.com/2014/05/astragale-i-frygi.html [dostęp: marzec 2021] Zrealizowano we współpracy z Muzeum Archeologiczno – Historycznym w Elblągu Prawa do wizerunków cyfrowych: Domena publiczna - https://creativecommons.org/publicdomain/mark/1.0/deed.pl