• 478 Wejścia
• 113 Pobrań

Wymiary: 41,5 cm x 29,5 cm
Autor: warsztat nieznany, według drzeworytu Albrechta Dürera (1504/1505)
Miejsce powstania: Niemcy
Materiał: szkło barwione w masie, powłokowe (częściowo rytowane), malowane farbami emaliowymi, lazurą srebrową i czarną patyną, listwy ołowiowe
Technika: technika mieszana. Szkło barwione w masie, powłokowe (częściowo rytowane), malowane farbami emaliowymi, lazurą srebrową i czarną patyną

Kwatera witrażowa przedstawia epizod z życia św. Jerzego, zamieszczony i opisany w Złotej Legendzie Jakuba de Voragine. Święty uratował mieszkańców Sileny przed smokiem, któremu musieli oni składać ofiary, ostatnią miała być córka króla, którą uratował św. Jerzy. Scena przedstawia św. Jerzego przybranego w strój lancknechta, składający się z obcisłych spodni w czerwono-białe pasy i czerwonego kubraka. Na łokciach i ramionach widoczne elementy metalowej zbroi. Na głowie czapka czerwona zwieńczona pióropuszem. Rycerz dosiada białego (w symbolice średniowiecznej świętego) konia, który galopuje przez realistyczny krajobraz z suchymi krzewami oraz czaszką i piszczelami. Rycerz trzyma w prawej dłoni złotą, długą włócznię, którą kieruje ku paszczy niebieskiego smoka, tratowanego przez wierzchowca. W tle, z lewej strony widoczna postać księżniczki - uratowanej przez świętego. Scena walki św. Jerzego ze smokiem należała do popularnych przedstawień, symbolizując zwycięstwo dobra nad złem (chrześcijaństwa nad pogaństwem, światła nad ciemnością).
Witraż z 1. poł. XIX w., w typie historyzujących witraży gabinetowych charakterystycznych dla wieku XVI. Znakomity poziom wykonania sugeruje, że powstał w bardzo dobrym warsztacie, prawdopodobnie niemieckim. W roku 1985 zakupiony w Desie w Krakowie przez Franciszka Starowiejskiego, w jego zbiorach pozostawał do śmierci artysty i kolekcjonera. Ta znakomicie wykonana kopia renesansowego witraża według grafiki Dürera w kolekcji Franciszka Starowiejskiego funkcjonowała jako witraż z XVI wieku.
Witraże gabinetowe to niewielkich rozmiarów krążki lub prostokątne szybki malowane emaliami barwnymi lub en griseille, o charakterze świeckim (choć z przedstawieniami często o tematyce religijnej), a także ze scenami rodzajowymi, czy motywami heraldycznymi. Umieszczano ja na tle bezbarwnego oszklenia. Przy rożnych okazjach prywatnych czy oficjalnych stanowiły cenne podarunki. Od 2. połowie XVI popularne były w całej niemal Europie, jednak największymi ośrodkami ich produkcji były kraje południowoniemieckie, Holandia i Szwajcaria. Pierwowzorami do tych kompozycji były często ryciny wybitnych artystów: Martina Schongauera, Lucasa van Leyden, Hans Holbein i często Albrechta Dürera, którego twórczość wywarła wpływ na rozwój witrażownictwa. On sam projektował witraże, a jego ryciny wykorzystywano jako kompozycje witrażowe, miał też ogromny wkład w rozwój i upowszechnienie witraży gabinetowych.
Rozchwiana siatka ołowiowa, ślady korozji szkła, spękanie w partii korpusu postaci i w partii tła. Stan zachowania nie wpływa w sposób znaczący na wartość witraża.

Autor opisu: Weronika Wojnowska

Publikowany:
Kolekcja rodziny Starowiejskich, katalog wystawy, Muzeum Miejskie Wrocławia, Wrocław 2002, s. 20

Literatura:
E.Letkiewicz, Polskie nowożytne witraże malowane emaliami, Lublin 1995
E.Gajewska-Prorok, Mistrzowie światła. Witraże i obrazy malowane pod szkłem, katalog wystawy Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Wrocław 2014

Wystawy:
Mors ianua vitae. Chrześcijańskie obyczaje pogrzebowe. Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku, 2012-2013
Cóż jest świat? Szachownica... Angelusy i demony w sztuce chrześcijańskiej, Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku, 2016 -2017
70 lat Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku. Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku, 2018

Prawa do wizerunku cyfrowego: CC BY 1.0 https://creativecommons.org/licenses/by/1.0/deed.pl