• 5503 Wejścia

Duża część znajdujących się obecnie w Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku budynków pochodzi z otwartego w 1909 r. Ostpreussisches Heimatmuseum w Królewcu. Wznoszono w nim głównie kopie zabytków budownictwa ludowego z terenów całych ówczesnych Prus. Pośród nich znalazł się również prezentowany przykład żuławskiego budownictwa podcieniowego – chałupa z Burdajn w gminie Godkowo.

Jest to wzniesiony na kamiennym fundamencie szerokofrontowy budynek w konstrukcji wieńcowej, przykryty dwuspadowym krytym trzciną dachem, z ułożonymi w regularnych odstępach na jego kalenicy koźlinami (tak nazywają się skrzyżowane drągi chroniące kalenicę przed wiatrem) oraz pazdurami w kształcie bociana na zwieńczeniach szczytów. Pod kątem prostym, w połowie długości wschodniej ściany, do chałupy przylega charakterystyczny dla budownictwa Żuław podcień wsparty na pięciu zdobionych słupach wzmocnionych mieczami. Sporych rozmiarów podcień mógł pomieścić wóz z całym zaprzęgiem, a piętro tworzącej go wystawki pełniło rolę izby letniej lub też magazynu zbożowego. Wystawka, co również jest charakterystyczne dla budownictwa tego typu, wzniesiona została w konstrukcji szkieletowej z wypełnieniem ceglanym. Ciemne drewniane elementy tej konstrukcji zakomponowane zostały w dekoracyjny układ kontrastujący z bielą otynkowanych pól wypełnienia. Ta sama konstrukcja zastosowana w szczytach głównej bryły budynku, widoczna jest z zewnątrz tylko w ich dolnej części – górna została pionowo oszalowana. Dodatkową dekoracyjną funkcję pełnią profilowane i pomalowane deski imitujące lizeny, zasłaniające narożniki łączonych na jaskółczy ogon wieńcowych ścian.
Układ pomieszczeń prezentowanej chałupy, stworzony jest według typowego schematu. Dwuskrzydłowe płycinowe drzwi, znajdujące się w podcieniu, prowadzą do przelotowej sieni w dwutraktowym wnętrzu. Funkcję mieszkalną pełniły dwie izby znajdujące się w pierwszym trakcie. Zlokalizowane w drugim trakcie, w dolnej części komina butelkowego pomieszczenie, zwane "czarną kuchnią", służyło do gotowania na wolnym ogniu. We wnętrzu chałupy prezentowane są obecnie trzy oryginalne kaflowe piece mieszczańskie, a największa z izb, zaaranżowana została na klasę szkolną.

Literatura:
"Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku. 100 lat", Red. E. Wrochna, Olsztynek 2013
Karta ewidencyjna zabytku architektury z zasobów Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku