• 2813 Wejścia
• 546 Pobrań

Artur Wasielewski jest pasjonatem kultury żuławskiej w różnych jej aspektach. Jest autorem książki „Kulinaria żuławskie” oraz aktywnie działa w Klubie Nowodworskim. Podjął się również trudnego zadania remontu jednego z najpiękniejszych żuławskich domów podcieniowych w Orłowie, w którym planuje otworzyć mini muzeum. Nie dziwi więc fakt, że znaczna część eksponowanych w muzeach regionu, bogatych zbiorów tego kolekcjonera, związana jest właśnie z tą krainą geograficzną, w tym prezentowana skrzynia żuławska.

W dziejach meblarstwa Europy Północnej, do najwybitniejszych ośrodków zaliczamy Toruń, Kolbuszową i Gdańsk. Nie jako w cieniu tego ostatniego, ale dorównując mu jakością pod względem technicznym i artystycznym, z czasem swój własny styl wytworzyły również warsztaty elbląskie. Wykonywane przez nie okazałe meble o ciepłym kolorycie i bogatym wzornictwie intarsji cieszyły się największą popularnością na początku XVIII w. Początkowo ich głównymi nabywcami byli mieszczanie. W XIX w. wytwarzane nadal według tradycyjnych wzorów meble, straciły wśród nich zainteresowanie, ale znalazły nowy krąg odbiorców wśród właścicieli okazałych domów podcieniowych, gospodarujących na Żuławach elbląskich i gdańskich. Meble wykonywali dla nich najprawdopodobniej również mistrzowie osiadli na Żuławach, którzy wcześniej nauki pobierali właśnie w Elblągu. W wyniku tego, trudno jest dzisiaj zdefiniować różnice pomiędzy elbląskimi i żuławskimi ośrodkami meblarskimi.
U schyłku XVIII w. na typową dekorację zwykle jesionowych elbląskich skrzyń składały się wykreślone na ścianach bocznych i frontowej przez wąską żyłkę intarsji, proste pola z wydzielonymi narożnikami. W polach tych umieszczano stosunkowo sztywne bukiety. Przykładem takiej właśnie skrzyni jest ta prezentowana.

Prostopadłościenna skrzynia, wsparta jest na ruchomych (ułatwiających w przeszłości transport wozem) czterech masywnych kulistych nogach. Przykryta jest płaskim uchylnym wiekiem, zamykanym na zamek, którego ozdobny szyld widoczny jest na ścianie frontowej. Elementy dekoracyjne na powierzchni skrzyni wykonane są w tzw. intarsji – technice zdobniczej polegającej na tworzeniu obrazów przez wykładanie powierzchni przedmiotów drewnianych innymi gatunkami drewna. W ten sposób na krawędziach ściany frontowej i bocznych wykonano dekoracyjne kolumny, w ścianie frontowej wydzielono dwa, a w ścianach bocznych i na wieku po jednym prostokątnym polu. W centralnej części pól wieka i ściany frontowej powtórzony został inkrustowany motyw symetrycznego polnego bukietu z charakterystycznymi dla Żuław stylizowanymi kwiatami tulipanów. W polach boków skrzyni zamontowano masywne metalowe uchwyty z dekoracyjnymi szyldami. A na wieko nabito 5 mosiężnych guzów.

Literatura:
Cz. Betlejewska, „Meble elbląskie XVII i XVIII wieku”, Gdańsk 2004
pod red. E. Parzych, M. Kwiatkowska, „Meble elbląsko – żuławskie XVIII i XIX w. z kolekcji Edwarda Parzycha: katalog wystawy, Elbląg 2000

Zdigitalizowano i udostępniono dzięki uprzejmości Pana Artura Wasielewskiego

Prawa do wizerunków cyfrowych: CC BY-NC-SA 4.0
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/legalcode.pl