• 1790 Wejścia
• 556 Pobrań

Artur Wasielewski jest pasjonatem kultury żuławskiej w różnych jej aspektach. Jest autorem książki „Kulinaria żuławskie” oraz aktywnie działa w Klubie Nowodworskim. Podjął się również trudnego zadania remontu jednego z najpiękniejszych żuławskich domów podcieniowych w Orłowie, w którym planuje otworzyć mini muzeum. Nie dziwi więc fakt, że znaczna część eksponowanych w muzeach regionu, bogatych zbiorów tego kolekcjonera, związana jest właśnie z tą krainą geograficzną, w tym prezentowana skrzynia żuławska.

Intarsjowane sprzęty na zamówienie właścicieli okazałych domów podcieniowych na Żuławach , wykonywali nie tylko ebeniści elbląscy, ale również uczniowie elbląskich warsztatów pochodzący z okolic Nowego Dworu Gdańskiego, Malborka i Żuław Gdańskich. Różnice pomiędzy warsztatami żuławskimi, a elbląskim ośrodkiem są na obecnym etapie badań niestety niemożliwe do zidentyfikowania. Wiadomo, że działały tu również warsztaty o bardziej ludowym charakterze, gdzie konstrukcja wykonywanych sprzętów była wierną kopią miejskich wytworów, a kosztowne dekoracje intarsjowane zastępowały doskonale naśladujące ich kompozycje dekoracje malarskie.

U schyłku XVIII w. na typową dekorację skrzyń, które można spotkać na Żuławach składały się wykreślone na ścianach bocznych i frontowej przez wąską żyłkę intarsji, proste pola z wydzielonymi narożnikami. Przykładem takiej właśnie skrzyni jest ta prezentowana.

Prostopadłościenna skrzynia, przykryta jest płaskim uchylnym wiekiem, z nabitymi na nie 6 mosiężnymi guzami. Wieko zamykane jest na zamek, którego ozdobny szyld widoczny jest na ścianie frontowej. Elementy dekoracyjne na powierzchni skrzyni wykonane są w tzw. intarsji – technice zdobniczej polegającej na tworzeniu obrazów przez wykładanie powierzchni przedmiotów drewnianych innymi gatunkami drewna. W ten sposób na krawędziach ściany frontowej i bocznych wykonano dekoracyjne kolumny, w ścianie frontowej wydzielono dwa, a w ścianach bocznych i na wieku po jednym prostokątnym polu. Prostokątne pola z wydzielonymi narożnikami nakreślone zostały charakterystyczną wąską żyłką intarsji o układzie kratkowym. W centralnej części pól wieka i ściany frontowej powtórzona została bogata inkrustowana kompozycja składająca się z symetrycznego polnego bukietu z charakterystycznymi dla Żuław stylizowanymi kwiatami tulipanów, przewiązanego wstążką, na którego centralnym najwyższym kwiecie umieszczony został mały ptak. Dodatkowo centralna kompozycja jest flankowa przez stylizowane pojedyncze kwiaty z każdego z narożników pól. W polach boków skrzyni, w miejscu centralnej kompozycji bukietu zamontowano masywne metalowe uchwyty z dekoracyjnymi szyldami.

Literatura:
Cz. Betlejewska, „Meble elbląskie XVII i XVIII wieku”, Gdańsk 2004
pod red. E. Parzych, M. Kwiatkowska, „Meble elbląsko – żuławskie XVIII i XIX w. z kolekcji Edwarda Parzycha: katalog wystawy, Elbląg 2000


Zdigitalizowano i udostępniono dzięki uprzejmości Pana Artura Wasielewskiego

Prawa do wizerunków cyfrowych: CC BY-NC-SA 4.0
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/legalcode.pl