• 1573 Wejścia
• 372 Pobrań

Wymiary: wys. 15,5 cm, śred. wylewu 13,5 cm, śred. max brzuśca 15,5 cm, śred. dna 10,6 cm, szer. ucha 2,2 cm
Datowanie: XIV-XV w.
Miejsce: badania archeologiczne we Fromborku
Materiał: glina, barwa ciemnoszara,
wypalony w atmosferze redukcyjnej,
Metoda: toczenie na kole garncarskim
Wylew o krawędzi na zewnątrz pionowo ściętej, brzusiec baniasty (największa wydętość powyżej ½ wys. naczynia), na brzuścu żłobki dookolne.
Częściowa rekonstrukcja

Głównym surowcem garncarskim była glina wymieszana ze wzmacniającymi konstrukcję naczyń piaskiem i tłuczniem. Glina to pospolita w Polsce skała osadowa powstała w okresie czwartorzędu, wchodząca w skład gleb ciężkich. Składa się głównie z materiałów ilastych kwarcu i skalenia, substancji organicznych oraz spajających substancji koloidalnych. Barwa gliny, od żółtej poprzez czerwoną do brunatnej, czasami szara, zależy od ilości zawartych w niej tlenków żelaza i manganu oraz stopnia ich utlenienia. Finalny kolor naczynia ceramicznego zależał jednak nie tylko od użytej gliny, ale i sposobu jego wypalenia. Od poł. XIII w. lub początku XIV w. rozpoczęto stosować tzw. „redukcyjny wypał naczyń”, zwany również tzw. „dymieniem”, w wyniku, którego powstawały tzw. siwaki. Metoda ta polegała na pozostawieniu zupełnie wypalanych naczyń w piecu i dalsze ich wypalanie przy zmniejszonym dostępie powietrza. Wytwarzający się wówczas czad odbierał pewną część tlenu ze znajdujących się w naczyniach związków żelaza, przez co naczynia zamiast na kolor czerwony barwiły się na kolor czarny lub siwy z charakterystycznym metalicznym połyskiem. Taki zabieg technologiczny miał również na celu podniesienie jakości wyrobów. Były one dzięki niemu odporniejsze na działanie czynników termicznych, ale i odznaczały się mniejszą przepuszczalnością płynów. Pojawienie się siwaków łączone jest przez badaczy ze zjawiskiem kolonizacji niemieckiej lub osadnictwa na prawie niemieckim, obejmującym ziemie polskie w 2 poł. XIII w. i w XIV w.

M. Gajewska, J. Kruppe, „Stan i problematyka badań nad produkcją garncarską w Polsce w XIV i XV wieku”, [w:] red. Z. Kamińska, „Studia z dziejów rzemiosła i przemysłu t.I, Warszawa 1961
R. Reinfuss, „Garncarstwo ludowe”, Warszawa 1955
Z. A. Skuza, „Ginące zawody w Polsce”

Prawa do wizerunku cyfrowego: CC BY 1.0 https://creativecommons.org/licenses/by/1.0/deed.pl