• 2119 Wejścia
• 408 Pobrań

Materiał i technika: żelazo/kucie
Wymiary: dł. 21,5 cm, dł. ostrza 10 cm
Czas i miejsce powstania: XIV-XV wiek, warsztat lokalny w Prusach
Stan zachowania: brak fragmentu brody, korozja, liczne wżery i ubytki powierzchni
Miejsce znalezienia: w okolicy Braniewa

Topór typu użytkowo-bojowego z krótką osadą, wyodrębnioną, długą szyjką, asymetrycznym żeleźcem, z wyraźną, ściętą, wydatną brodą i łukowatym ostrzem.
Żeleźce to żelazne zakończenia broni obuchowo-siecznej. Topory na polach bitew średniowiecznych były jednym z najpospolitszych rodzajów indywidulanego oręża zaczepnego, zwłaszcza wśród najmniej zamożnych wojowników. Często trudno wyznaczyć wyraźną granicę pomiędzy nimi, a używanymi wówczas na co dzień, w niemal każdym gospodarstwie siekierami, dlatego bardzo możliwe, że w wielu przypadkach były to „narzędzia uniwersalne”. W Kodeksie Behema z 1505 r. na jednym z przedstawień, topór w tym typie używany jest przez bednarza. Badacz uzbrojenia, prof. Marian Głosek twierdzi, iż egzemplarze bojowe posiadają ostrza symetryczne względem osady, a te używane jako narzędzia są z kolei asymetryczne. Podział taki zawsze jednak będzie trochę sztuczny, zważywszy na fakt, że pospolite narzędzia rolnicze i domowe, takie jak siekiery, widły czy cepy, w okresie zagrożenia zawsze stanowiły podstawowe uzbrojenie chłopów i stawały się groźną bronią. Do naszych czasów zachowały się liczne przykłady tzw. żeleźców. Na ich podstawie dokonuje się klasyfikacji toporów w bronioznawstwie. W Polsce najczęściej odnajdowane są przykłady z charakterystyczną tzw. „brodą”, czyli wyciągniętym w dół asymetrycznym lekko łukowato wygiętym ostrzem.

Literatura:
K. Kwiatkowski, Wojska Zakonu Niemieckiego w Prusach 1230-1525. Korporacja, jej pruskie władztwo, zbrojni, kultura wojny i aktywność militarna , Toruń 2016
Ł. Szczepański, Wczesnośredniowieczny topór z wyspy Ostrów na Jeziorze Drwęckim, Ostródzki Przegląd Historyczny, T. 3/2017, s. 39-44.
Z. Żygulski, Broń w dawnej Polsce: na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu, Warszawa 1982

Prawa do wizerunku cyfrowego: CC BY 1.0 https://creativecommons.org/licenses/by/1.0/deed.pl