• 234 Wejścia

Wymiary: średnica 4,5 cm
Materiał: metal, szkło
Produkcja: Tavannes Watch Co. (1891 – 1966), Szwajcaria

Historia zegarków kieszonkowych zaczyna się umownie w 1504 r., kiedy to Peter Henlein z Norymbergi umieścił mechanizm sprężynowy w „przenośnym pudełku”. Regularna produkcja tego nowego wynalazku rozpoczęła się dopiero w 1524 r. Powstające wówczas zegarki były dość pokaźnych rozmiarów i jeszcze nie mieściły się do kieszeni. Pokazywały jedynie pełne godziny, nie posiadały szkła i miały kształt jajka – dlatego też często nazywano je „jajkami norymberskimi”. Od 1675 r. zegarki kieszonkowe zaczynają przybierać kształt i wygląd znany nam dzisiaj. Propagatorem i pomysłodawcą nowego sposobu noszenia zegarków w całej Europie i Ameryce Północnej był Charles II z Anglii. Zegarki kieszonkowe zaczęto faktycznie nosić w kieszeniach marynarek i dlatego ich kształt zaokrąglono i nieco spłaszczono. Wszystkie miały już szkiełko. W 1675 r. dodano wskazówkę minutową, a 10 lat później również sekundową. W 1750 r. wprowadzono tzw. „wychwyt kołowy”, który rozwiązał wcześniejszy problem „gubienia” przez czasomierze nawet paru godzin w ciągu doby. Popularność zegarków kieszonkowych, traktowanych już wówczas jako towar luksusowy stale rosła – zwłaszcza w Europie i Ameryce. Kres ich popularności przyniosła I wojna światowa. Wtedy to zaczęły je zastępować, zegarki naręczne, które jako niezbędne wyposażenie żołnierzy na froncie okazały się zdecydowanie praktyczniejszym rozwiązaniem. Do tej pory zegarki noszone na nadgarstku były zarezerwowane tylko dla kobiet. Z czasem jednak funkcjonalność takiego rozwiązania także poza wojskowym okopem docenili również mężczyźni, a zegarki naręczne zaczęły być bardzo popularne.
Wśród firm produkujących najpierw zegarki kieszonkowe, a później również naręczne należy wymienić szwajcarską firmę „Tavannes Watch Co.”. W 1891 r. założył ją zegarmistrz Henri Sandoz w małej miejscowości Tavannes we francuskojęzycznym szwajcarskim kantonie Berno. Henri Sandoz jako zdolny inżynier opracował wiele opatentowanych usprawnień mechanizmów zegarków. Wkrótce jednak jego firma weszła we współpracę z Schwob Freres - dłużej istniejącą na rynku i posiadającą już lepiej rozbudowaną sieć sprzedaży. Z czasem dla zegarków produkowanych przez firmę „Tavannes Watch Co.”, ale sprzedawanych przez sieć firmy Schwob Freres utworzono submarkę „Cyma”. Cały czas jednak obie firmy produkowały zegarki również pod swoją nazwą. Firma „Tavannes Watch Co.” w 1917 r. opracowała np. model „Submarine” - pierwszy zegarek wodoszczelny. Powstał on na prośbę brytyjskich dowódców okrętów podwodnych.
Zegarek kieszonkowy z nazwą właśnie firmy „Tavannes Watch co.” na tarczy prezentujemy na naszym portalu, dzięki uprzejmości Pani Grażyny Jaskuły. Jego zewnętrzne koperty dekorowane są giloszem, a koperta kryjąca tarczę posiada na środku dodatkowo dekorację w postaci grawerowanego kartusza, w którym umieszczono ozdobne litery/inicjały „A A O”. Styl w jakim wykonana została tarcza zegarka i charakterystyczny kształt jego wskazówek nawiązują do wspomnianego już modelu „Submarine”, co może sugerować, że prezentowany egzemplarz również powstał na zamówienie wojska. Zegarki często były elementem przydziału żołnierza w I i później II wojnie światowej we wszystkich walczących armiach.
Prezentowany zegarek kieszonkowy to pamiątka po mamie Pani Grażyny, którą ona otrzymała w prezencie od swojego ojca – Aleksandra Pszkita. W wieku 51 lat w październiku 1946 r. wraz żoną i 3 córkami Pan Aleksander Pszkit przyjechał do Elbląga ze Stoczka Łukowskiego, aby rozpocząć nowe życie po trudach wojny.
Urodzony w Kisielsku koło Stoczka Łukowskiego, jako syn stolarza i rolnika, sam uczy się języków, w tym esperanto, wyucza się księgowości. Urodzony majsterkowicz, wiecznie coś naprawia i ulepsza, konstruuje dla siebie i sąsiadów radia kryształkowe. Jego pasją jest również muzykowanie. Śpiewa w chórze kościelnym w Stoczku Łukowskim. Sam uczy się również gry na okarynie, klarnecie, trąbce i akordeonie. W Elblągu znajduje pracę jako malarz lakiernik w zakładzie „Zamech”.