• 295 Wejścia
• 83 Pobrań

Wymiary: wys. 221 szer. 136 .głęb. 54
Autor: warsztat gdański
Miejsce: szafa pochodzi ze znakomitej kolekcji Wacława Mieczkowskiego w dworze w Niedźwiedziu na ziemi chełmińskiej (kolekcja funkcjonowała jako prywatne muzeum i była udostępniana szerszej publiczności), zakupiona do muzeum w Warszawie w 1976 roku
Materiał: drewno dębowe, fornir orzechowy
Technika: stolarka artystyczna

Szafa jednodrzwiowa fornirowana drewnem orzechowym o konstrukcji ramowo – płycinowej (wieńcowej), w typie architektonicznym na planie prostokąta. Układ trójstrefowy tworzy część cokołowa z szufladą, ustawiona na spłaszczonych, kulistych nogach, partia środkowa z drzwiami z oryginalnym zamkiem i kluczem, zwieńczona profilowanym gzymsem ze zdwojonym wypiętrzeniem. Podziały poziome wyznaczają listwy profilowe gzymsu podestu i gzymsu zwieńczenia. Zagłębienie w płycinie drzwi owalne, ujęte profilowaną ramą o falistym wykroju. Po obu stronach drzwi na pseudopilastrach podłużne zagłębienia, które przy krawędzi wypełnione intarsją linearną. W części frontowej, w narożach i na zwieńczeniu zwraca uwagę duża ilość nakładanej płaskorzeźbionej dekoracji z nakładanymi ornamentami snycerskimi o motywach roślinnych i figuralnych: szuflada i drzwiczki dekorowane w narożach okalających zagłębienia płycin. W dolnej części naroży szafy płaskorzeźbione półpostacie kobiece, a w części środkowej nakładana dekoracja z bogatym ornamentem roślinno-zwierzęcym, tworzącym pseudopilastry zwieńczone kapitelem z głową mężczyzny. W środkowej części gzymsu centralnie postać putta w otoczeniu ornamentu roślinnego z motywem akantu.
Szafa to mebel przeważnie w kształcie prostopadłościanu z drzwiczkami, który wykształcił się ze skrzyni ustawionej pionowo, do której dodano jednoskrzydłowe drzwiczki i nogi. Z czasem dodano szuflady u dołu lub u góry, a wewnątrz półki lub wieszaki. Na przestrzeni wieków powstało wiele odmian szaf o różnorodnych konstrukcjach, rozmiarach, kształtach i dekoracjach: szafy kredensowe, kuchenne, ubraniowe, biblioteczne, kościelne, apteczne, wolnostojące, wbudowane lub wiszące. Znane były już w starożytnej Grecji od okresu hellenistycznego, a rozpowszechniły się w Rzymie, głównie w formie wbudowanej w mur. W średniowieczu przybierały różne formy i często były zwieńczone dwuspadowym dachem, pokrywane skórą, płótnem, wykonywane z szerokich desek, wzmacnianych metalowymi, sztabami. Na początku XV w. wprowadzono konstrukcje ramowe i dzięki temu szafy stały się o wiele lżejsze, odporniejsze na wahania klimatyczne i rozbieralne. Początkowo szaf używano do przechowywania broni a także na sprzęty liturgiczne w kościele, z czasem zaczęto stosować je w domach świeckich, jako meble reprezentacyjne przeznaczone na naczynia, świeczniki i bieliznę. W okresie renesansu powstały dwa podstawowe typy szaf: jednoczęściowe i dwuczęściowe, z dwoma skrzydłami, z wydatnym gzymsem i cokołem, z frontem rozczłonkowanym architektonicznie, z podziałem na kasetony, pilastry, niekiedy z szufladami, przeważnie bogato rzeźbione i intarsjowane.

Autor opisu: Jagoda Semków

Literatura:
Izydor Grzeluk, „Słownik terminologiczny mebli”, PWN 2000
Janusz Krawczyk, „Meble jako przedmioty użytkowe i zabytki. U podstaw problematyki konserwatorskiej mebli zabytkowych”, Toruń, 2006

Wystawy:
70 lat Muzeum Mikołaja Kopernika, dawny pałac biskupi, 2018 r.

Prawa do wizerunku cyfrowego: CC BY 1.0 https://creativecommons.org/licenses/by/1.0/deed.pl