• 342 Wejścia
• 0 Pobrań

Kościół pw. Nawiedzenia NMP i św. Józefa w Krośnie w województwie warmińsko-mazurskim, powstały w latach 1715 -1759, budowniczy: Krzysztof Reimers z Ornety według planów nieznanego architekta, fasada: warsztat Krzysztofa Perwangera z Tolkmicka, rzeźby w niszach autorstwa Andrzeja Schmidta z Reszla. Fundacja archiprezbitera i sekretarza kapituły warmińskiej Caspara Simonisa z Ornety.
Kościół zbudowany w stylu barokowym z rokokowymi zdobieniami na fasadzie. Orientowany, co oznacza, że fasada znajduje się od zachodu, zaś prezbiterium od wschodu. Wzniesiony na planie prostokąta, jednonawowy, z kaplicami bocznymi wystającymi poza obrys murów. Od zachodu fasada z attyką, czyli górnym elementem elewacji, wznoszącym się wysoko ponad dach. Do fasady przylegają dwie czworoboczne wieże zwieńczone miedzianymi hełmami.
Trójkondygnacyjna i trójosiowa fasada otynkowana na jasny, piaskowy kolor,, flankowana dwiema wieżami z otworem wejściowym na osi głównej. Każdą pionową oś wyznaczają łukowato zamknięte okna lub nisze, czyli dekoracyjne wgłębienia w fasadzie. Kondygnacje rozdzielone schodkowymi gzymsami (poziomą listwą wysuniętą przed mur i chroniącą go przed ściekającą wodą deszczową) i belkowaniem. Belkowanie to elementem konstrukcji w postaci belki opartej na kapitelach (głowicach) pilastrów z ciemno-szarego kamienia kontrastującego z piaskową ścianą fasady. W pierwszej kondygnacji kapitele w porządku jońskim z charakterystycznymi ślimacznicami nawiązującymi do architektury greckiej z okresu klasycznego. Na pozostałych kondygnacjach zastosowano porządek kompozytowy polegający na połączeniu stylu jońskiego z korynckim, czyli ślimacznic ze stylizowanymi liśćmi akantu, rodzaju dekoracyjnej rośliny z gatunku ostów. Wykorzystywana była w ornamentach od starożytności po wiek XIX.
Portal jest łukowato zamknięty w centralnej części, z ukośnie formowanym od zewnątrz ościeżem, tak zwanym glifem. To zwężające się ku osadzonym w głębi drzwiom wąskie ścianki. Na nich, po dwóch stronach, po dwa płaskie pilastry zakończone kompozytowymi kapitelami. Nad nimi gładko otynkowany łuk dźwigany przez belkowanie. Drewniane, dwuskrzydłowe drzwi w głębi. Powyżej nich półkole okna osłoniętego ukośną kratownicą tzw.”nadświetle”. Portal flankowany dwoma wysokimi na całą kondygnację płaskimi pilastrami, inaczej filarami, ale integralnie związanymi ze ścianą, z głowicami w stylu jońskim. Nad portalem wykonana z białego stiuku scena Nawiedzenia. Postacie Marii i św. Elżbiety wyłaniają się z płyciny w kształcie kwadratu o rogach ozdobionych motywami rocaille – elementem kojarzącym się z fantazyjną falą morską lub stylizowaną muszlą. Górna krawędź dekorowana w całości piętrzącym się ornamentem rokokowym złożonym z wielu elementów rocaille. Na gzymsie ustawiono sześć niskich filarów będących bazami dla stiukowych waz.
Centralne części ściany fasady flankowane parami pilastrów. Po obu ich stronach ściana jest lekko cofnięta i na pierwszej i drugiej każdej kondygnacji zdobiona półokrągłymi niszami mieszczącymi pełnoplastyczne figury Ojców Kościoła oraz świętych Piotra i Pawła. Nisze obramowane stiukowymi ornamentami.
Kondygnacje druga i trzecia o połowę niższe od pierwszej. Pośrodku drugiej kondygnacji łukowato zamknięte okno. Nad nim stiukowa płaskorzeźba dwóch puttów, czyli cherubinków o pulchnych kształtach trzymających między sobą herb ozdobiony motywami rocaille. W centralnej części trzeciej kondygnacji znajduje się ciemnoszara płaskorzeźba przedstawiająca Madonnę z Dzieciątkiem w otoczeniu wkomponowanych w obłoki główek anielskich tworzących wieniec z rozchodzącymi się dookoła krótkimi promieniami. Po bokach spływy wolutowe, czyli architektoniczne elementy o esowatym kształcie. Fasadę wieńczy przerwany pośrodku przyczółek, czyli niski szczyt zwykle o trójkątnym kształcie zwany też frontonem, tutaj kształtowany falistym obramieniem o esowatych liniach.
Czworoboczne wieże dzielone belkowaniem z gzymsami równo z liniami kondygnacji fasady. W narożach pilastry o kompozytowych kapitelach. W dolnej kondygnacji nisze mieszczące figury świętych. W dwóch górnych wysokie okna w obramieniu stiukowych dekoracji. Nad oknami drugiej kondygnacji wkomponowane w mur okrągłe zegary. Wieże nakryte miedzianymi, cebulastymi hełmami.
Nawa główna kryta dwuspadowym dachem z czerwonej dachówki. Przylegające do jej ścian kaplice z pulpitowymi daszkami krytymi dachówką antracytową. Prezbiterium nieco niższe i węższe od nawy, z trzema oknami na każdej ze ścian i trójspadowym dachem oraz dodatkowym oknem w małej nadbudówce od wschodu. Ściany elewacji północnej i południowej oraz prezbiterium otynkowane na jasno różowy kolor i artykułowane białymi pilastrami. Pomiędzy pilastrami elewacji południowej i północnej okna kaplic. Nad ich daszkami prostokątne większe okna nawy głównej.
Fasada łączy w sobie stylistykę architektury barokowej z rokokową dekoracją. Liczne, stiukowe zdobienia w obramieniach okien i płycin skomponowano z popularnego w okresie rokoka motywu rocaille, czyli asymetrycznego ornamentu w kształcie morskiej fali z fantazyjnie kształtowaną grzywą. Biel stiuku delikatnie wyróżnia się na tle bardzo jasnego, piaskowego odcienia tynku. Elementy z szarego kamienia stanowią mocne akcenty kolorystyczne.
Kościół został wkomponowany w większe założenie architektoniczne. Otaczają go otwarte na dziedziniec, kryte dwuspadowymi dachami z czerwonej dachówki krużganki. W czterech narożach kaplice z rodzajem pierścienia doświetlonego oknami na szczycie zwanego latarnią. Na ich szczycie umieszczono miedziane kopuły. Od południowego wschodu korespondujący stylistycznie z całością jednopiętrowy dom księży emerytów z wewnętrznym dziedzińcem. Wejście na teren zespołu pielgrzymkowego z kutej kraty umieszczone centralnie w zachodnim skrzydle krużganków. Nad nim attykowa ścianka z obramieniem w kształcie esowatych elementów. Na szczycie pełnoplastyczny posąg Chrystusa.


Prawa do wizerunku cyfrowego: CC BY 1.0 https://creativecommons.org/licenses/by/1.0/deed.pl